ارزیابی رویش شعاعی درختان ارس (Juniperus polycarpos C. Koch) در سه رویشگاه ایران با استفاده از دانش گاه‌شناسی درختی

الگوی حلقه‌های پهن و باریک را می‌توان در میان درختان مختلف یک منطقه مقایسه نمود و سال دقیق تشکیل آن حلقه را درک کرد. این عمل پایه دانش گاه‌شناسی درختی (Dendrochronology) را می‌سازد. در این تحقیق با توجه به اهمیت درختان ارس بررسی‌ای بر روی تغییرات حلقه‌های رویش این گونه در سه رویشگاه لاین(خراسان)، فیروزکوه(تهران) و زنجان به انجام رسید. در هر رویشگاه 15 درخت با مته رویش‌سنج نمونه‌برداری گردید. پهنای دوایر رویش نمونه‌ها اندازه‌گیری شد و پس از تطابق‌زمانی و استاندارد‌سازی منحنی‌های رویش، سه کرونولوژی تهیه و با داده‌های اقلیمی مورد مقایسه قرار گرفت. از لحاظ سنی رویشگاه لاین، مسن‌تر از دو رویشگاه دیگر بوده است و از لحاظ کیفی رویشگاه زنجان شرائط نامساعدتری برای رویش درختان ارس داشته است. کرونولوژی‌های بدست آمده در این سه رویشگاه، شباهت‌های بسیاری با یکدیگر داشته‌اند که این میزان شباهت بین درختان زنجان و لاین بیشتر بوده است؛ خصوصاً در سال‌های بحرانی رویش نظیر 1902م (1281ش), 1917م (1296ش), 1961م (1340ش) و 1975م (1354ش). پهنای دوایر رویش ارس در رویشگاه‌های مورد مطالعه، روابط قابل توجه‌ای با فاکتورهای بارندگی و درجه حرارت داشته است. مهمترین این روابط، اثر مثبت معنی‌دار بارندگی در پائیز و زمستان قبل از شروع فصل رویش جاری و در طول فصل رویش است. درجه حرارت در اکثر مواقع با واکنش‌های معکوس در درختان ارس همراه بوده است; اگرچه افزایش آن در ماه سپتامبر باعث توسعه سلولهای چوب پایان ‌گردیده است. نتایج این تحقیق نشان داد که درختان ارس در ایران ابزار مناسبی برای مطالعات اقلیم‌شناسی درختی می‌باشند.